Poeslief of kattig type: welke persoonlijkheden kunnen katten hebben en hoe worden die beïnvloed?
In dit artikel:
Katten verschillen sterk in hun gedrag: de ene is aanhankelijk en zoekt menselijk contact, de andere onafhankelijk en afstandelijk. Gedragsbioloog Claudia Vinke (Universiteit Utrecht) legt uit dat persoonlijkheid voor een deel in het DNA zit, terwijl karakter zich ontwikkelt door ervaringen en omgeving — beide beïnvloeden elkaar.
Onderzoekers zoeken nog naar een vaste typologie voor katten, een soort ‘Feline Big Five’ zoals bij mensen, maar studies leveren wisselende indelingen op. Wel keren enkele grove typen steeds terug: onzeker versus zelfverzekerd, actief versus passief en sociaal versus minder sociaal. Deze kenmerken helpen verklaren waarom sommige katten meteen kopjes geven en anderen liever op zichzelf zijn.
Ras speelt een rol als soort blauwdruk: sommige rassen hebben de neiging actiever of aanhankelijker te zijn. Vinke noemt het voorbeeld van bengalen (meestal onafhankelijk en energiek) tegenover ragdolls (vaak aanhankelijke, rustige katten). Toch bepaalt ras niet alles; kittens uit hetzelfde nest kunnen sterk van elkaar verschillen. Cruciaal blijken de eerste levensweken: kittens die tussen circa 2,5 en 7 weken veel contact met mensen en andere katten hebben en wennen aan prikkels, groeien doorgaans uit tot socialere dieren. Ontbreekt die socialisatie — bijvoorbeeld bij opgroeien in een afgelegen schuur — dan is de kans groter op terughoudendheid of angst.
Karakter kan veranderen, maar de mate van veranderbaarheid hangt af van aanleg en eerdere ervaringen. Sommige katten zijn makkelijker te socialiseren dan andere; het vergt veel inzet om een hoogenergetische, onafhankelijke bengaal sociaal te krijgen, terwijl een ragdoll vaak met minder moeite aanhankelijker wordt.
Praktisch advies: wie een sociale knuffelkat zoekt, kiest beter een ras en achtergrond die dat ondersteunt en investeert vroeg in socialisatie. Uiteindelijk blijven katten individuen met unieke voorkeuren — niet eenvoudig in vaste hokjes te vangen.