Luistert je telefoon mee om je gerichte advertenties te tonen?
In dit artikel:
Een groot deel van Nederlanders denkt dat hun telefoon meeluistert: uit een 2024‑onderzoek van de University of Minnesota geeft 66,5% aan ooit een verdacht goed passende advertentie te hebben gezien na een gesprek, en 59% gelooft dat hun toestel daarin luistert. Dat gevoel heeft verschillende oorzaken en onderzoeken laten zien dat de waarheid genuanceerd is.
Virtuele assistenten (Siri, Google Assistant, Alexa) luisteren alleen actief na een triggerwoord, zeggen Apple, Google en Amazon; in de praktijk schakelen die systemen echter weleens per ongeluk in, wat onbedoeld opgenomen fragmenten oplevert. Apple kreeg beschuldigingen en betaalde later een schikking van 95 miljoen dollar, iets wat wantrouwen voedt. Technisch gezien zou permanente afluistering mogelijk zijn, maar het vereist enorme opslag en middelen, waardoor grootschalig structureel meeluisteren onwaarschijnlijk wordt geacht (TU Berlin, 2019).
Journalistiek onderzoek uit 2024 door 404 Media toonde wel dat een mediabedrijf, Cox Media Group, werkte aan software om opnames te analyseren met AI en die data aan adverteerders te koppelen; genoemd werden ook grote spelers, die daarna snel hun banden verbraken. Ander onderzoek (Northeastern University, 2018) vond bij analyse van 17.000 apps geen bewijs dat apps stelselmatig audio opnemen, maar wel dat sommige apps zonder toestemming screenshots of video’s doorverkopen.
De verklaring voor het gevoel dat je wordt afgeluisterd kan ook psychologisch zijn: het Baader‑Meinhof‑fenomeen (je gaat ineens meer opmerken wat je recent hebt gezien of besproken). Bovendien verzamelen techbedrijven al uitgebreid gegevens over zoekopdrachten, webgedrag en contacten — genoeg om gerichte advertenties te tonen zonder audio opnames.
Kortom: er is geen overtuigend bewijs dat telefoons routinematig al je gesprekken afluisteren voor reclamedoeleinden, maar incidenten, foutieve activeringen en gevallen van twijfelachtige dataverkoop tonen risico’s aan. Wie wil, kan microfoontoegang voor apps uitzetten, virtuele assistenten uitschakelen of triggerwoorden aanpassen en kritisch naar privacyvoorwaarden kijken om het risico te verkleinen.