Japan bereikt wereldprimeur in kernfusie: succesvolle test van cruciaal onderdeel brengt 'eindeloze energie' dichterbij
In dit artikel:
De Japanse startup Helical Fusion heeft een belangrijke technische doorbraak gemeld: recentelijk testte het team aan het National Institute for Fusion Science (NIFS) een hogetemperatuursupergeleidende (HTS) magneetspoel onder realistische, zware omstandigheden—40 kiloampère stroom, een veld van 7 tesla en een temperatuur van 15 kelvin (–258 °C). Volgens het bedrijf is dit de eerste keer dat een grote HTS‑spoel, ontworpen voor commerciële toepassingen, stabiel bleef werken bij zulke belastingen.
Het resultaat is relevant omdat HTS‑magneten sleutelcomponenten zijn voor het langdurig stabiliseren van heet plasma, een voorwaarde voor continue energieproductie uit kernfusie zonder CO2‑uitstoot of langlevend radioactief afval. CEO Takaya Taguchi noemde de test een “beslissende stap” richting commerciële fusie en zei dat het bewijs levert dat hun aanpak de realisatie van fusie-energie kan bespoedigen.
Helical Fusion, opgericht in 2021 en nauw verbonden aan het NIFS en het Large Helical Device (LHD)-onderzoek, zet in op een stellaratorontwerp als alternatief voor de veel besproken tokamak. Een stellarator gebruikt een ingewikkeld, spiraalvormig magneetveld en vereist geen elektrische stroom in het plasma zelf, wat van nature stabieler is voor langdurige operaties. Helical Fusion is naar eigen zeggen de enige startup die deze LHD‑kennis commercieel probeert te schalen.
De doorbraak past in het bedrijfseigen Helix Program, dat twee opeenvolgende projecten omvat: Helix HARUKA, een demonstrator om continu en stabiel plasma vast te houden (bouw is inmiddels begonnen), en Helix KANATA, een pilotcentrale die in de jaren 2030 24/7 groene stroom met netto‑energiewinst moet leveren en modulair onderhoud mogelijk moet maken. Als alles volgens plan verloopt, zou Japan binnen een decennium een commerciële fusiecentrale kunnen hebben.
Financieel kreeg Helical Fusion recent steun: na een afgeronde Series A deze zomer ontving het via Japan’s SBIR Phase 3-programma ongeveer 2 miljard yen (~13 miljoen dollar). Premier Sanae Takaichi heeft zich uitgesproken voor meer fusie‑investeringen, maar Taguchi waarschuwt dat Japan nog achterloopt op grootmachten als de VS en China—Japan besteedt nu zo’n 100 miljard yen per jaar aan fusieonderzoek, terwijl de VS en China richting biljoenen gaan.
Internationaal groeit private inzet: wereldwijd vloeit momenteel meer dan 2,6 miljard dollar per jaar naar fusieprojecten (onder andere Commonwealth Fusion Systems en Tokamak Energy). Helical Fusion onderscheidt zich door zich expliciet te richten op drie commerciële vereisten—stabiele vermogensproductie, positieve energiebalans en onderhoudsvriendelijkheid—en levert met de HTS‑test een technisch bewijsstuk dat die ambitie concreter maakt. De prestatie kan zowel de technologische geloofwaardigheid van de stellaratorroute als de politieke motivatie voor extra binnenlandse financiering in Japan versterken.