Is je pensioentijd het paradijs? Of word je gelukkiger van doorwerken?
In dit artikel:
Voor veel mensen verandert het welzijn rondom het moment van stoppen met werken niet drastisch. Marleen Damman, universitair docent sociologie aan de Universiteit Utrecht, stelt dat "voor de meerderheid het welbevinden stabiel blijft rond de pensioentransitie." Toch is er een kleine maar duidelijke groep die juist flink gelukkiger of ongelukkiger wordt na pensionering.
Belangrijke factoren die dat bepalen zijn gezondheid, werkdruk en financiële situatie. Wie jarenlang zwaar lichamelijk werk deed en uitgeput raakt, ervaart vaak een duidelijke verbetering. Wie het werk vooral waardeert vanwege sociale banden, structuur of zingeving kan juist moeite krijgen met de lege dagen en sociale leegte. Een cruciale voorspeller van problemen is de mate van vrijwilligheid: mensen die gedwongen of onder druk moeten stoppen — bijvoorbeeld door ontslag of verplichte pensioenleeftijd — verliezen vaker sociale contacten, status en inkomen en lopen een grotere kans op een dip. Vrijwillig stoppen, met tijd om plannen te maken en te wennen, verloopt meestal beter.
De invloed van pensioen speelt ook al voordat iemand daadwerkelijk stopt met werken. Veel mensen voelen onrust omdat hun pensioenhorizon is opgeschoven: het verdwijnen van vroegpensioenregelingen en het geleidelijk verhogen van de AOW-leeftijd maken dat vooral mensen met een kwetsbare gezondheid of lage financiële middelen zich onzeker voelen over of ze het tot de pensioenleeftijd volhouden.
Praktisch advies uit het onderzoek: bereid de nieuwe levensfase voor en denk na over wat je belangrijk vindt — financiële planning, sociale netwerken en activiteiten die zingeving bieden. Voor wie werk structuur en verbondenheid geeft, kan langer doorwerken goed zijn; voor wie fysiek of emotioneel uitgeput is, kan pensioen juist veel opleveren. Een verhuizing naar de Spaanse zon is niet per se nodig om tevreden te zijn; goede voorbereiding en keuzevrijheid blijken veel belangrijker voor het geluk na afloop van de loopbaan.