Hoe besmettelijk is ADHD?

In dit artikel:

In vergaderruimtes waar iemand met pen-tikt en een ander met zijn benen wiebelt, lijkt onrust soms als een olievlek te verspreiden. ADHD zelf is volgens Annabeth Groenman (ADHD-expert, Universiteit van Amsterdam) echter niet “besmettelijk” zoals een virus: genetische aanleg speelt een belangrijke rol, maar omgeving en opvoeding bepalen mede of en hoe klachten zich laten zien.

Wie een familielid met ADHD heeft, loopt meer risico om het ook te hebben, maar dat is geen automatische voorspelling. Het gezamenlijke effect van genen en omgevingsfactoren bepaalt veel: opgroeien in een chaotisch of financieel gespannen huishouden vergroot de kans dat aanleg zich uit, terwijl een gestructureerde omgeving dat risico kan verkleinen. Onderzoek toont bovendien vaker ADHD in gezinnen met lagere sociaaleconomische status, maar biologische aanleg noch moeilijke omstandigheden zijn doorslaggevend op zichzelf.

Buiten het gezin speelt sociale beïnvloeding een rol in gedrag: mensen spiegelen elkaar voortdurend — net als bij gapen. In een groep impulsieve vrienden of tijdens een levendige kermis zal je eigen gedrag sneller onrustig en impulsief worden; in een rustige, gestructureerde omgeving kun je je juist beter concentreren. Dat betekent dat gedragingen zoals wiebelen of pennen tikken aanstekelijk lijken, maar dat verandert niet je diagnose: je krijgt geen ADHD door in de buurt te zitten van iemand met ADHD.

ADHD-klachten variëren ook door levensfases en context: symptomen kunnen op jonge leeftijd sterk zijn, op school minder merkbaar worden en later in het arbeidsleven weer opvallen. Kortom: ADHD ontstaat uit een samenspel van erfelijke aanleg en omstandigheden, en sociale context kan gedrag beïnvloeden zonder dat het de stoornis “overdraagt”. Deze nuance helpt misverstanden wegnemen en legt de nadruk op zowel biologische als sociale factoren bij het ontstaan en het ervaren van ADHD.