Hagedissenshampoo in een priesterboek: wetenschappers ontdekken middeleeuwse beauty- en gezondheidstips op de gekste plekken

In dit artikel:

Middeleeuwse manuscripten bevatten veel meer medische kennis dan voorheen werd aangenomen, blijkt uit recent onderzoek binnen het project Corpus of Early Medieval Latin Medicine. Wetenschappers uit Utrecht, Oslo, Binghamton, Fordham en St Andrews ontdekten talrijke medische teksten niet alleen in geneeskundige boeken, maar ook in manuscripten over kerkrecht, grammatica, theologie en wetenschap. Vaak zijn die teksten aangetroffen in marges, lege bladzijden of als onderdeel van samengestelde handschriften, waarbij medische kennis bijvoorbeeld gecombineerd werd met tijdrekenkunde omdat toen werd aangenomen dat de maan invloed had op gezondheid.

Deze medische teksten bevatten vooral praktische adviezen en recepten tegen alledaagse kwalen zoals hoofdpijn, zere keel en aambeien, waarbij lokale planten en ingrediënten werden benut. De vondsten impliceren dat middeleeuwse mensen nieuwsgierig waren naar geneeskunde en deze kennis waardeerden, in tegenstelling tot het stereotype beeld dat de kerk geneeskunde zou hebben afgewezen. Integendeel, priesters fungeerden vaak als lokale leraren van uiteenlopende kennis, inclusief medische remedies.

Doordat de manuscripten handmatig werden doorzocht, is het aantal bekende medische teksten uit het eerste millennium na Christus zelfs verdubbeld. Deze ontdekkingen bieden een uniek venster op het dagelijks leven en de denkwijze van middeleeuwers, en weerleggen vooroordelen over stilstand en gebrek aan creativiteit in die periode. Het onderzoek benadrukt bovendien hoe hardnekkige aannames over de middeleeuwen het vinden van dergelijk materiaal lang in de weg hebben gestaan. De ontdekte medische recepten tonen niet alleen historische kennis, maar nodigen ook uit tot reflectie op onze hedendaagse gebruikelijke producten, zoals shampoo, die wellicht complexer zijn dan de middeleeuwse varianten.