Erik Scherder in Het Spreekuur: 'Het is nooit te laat om iets te veranderen'

In dit artikel:

Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder (in een wisselcolumn met cardioloog Leonard Hofstra) pleit ervoor om levensstijl serieus te nemen als middel om hersenachteruitgang te vertragen. Waar drie decennia terug vooral naar aanleg en genen werd gewezen, tonen omvangrijke studies nu aan dat hoe je leeft sterk meespeelt in de gezondheid van je brein en zelfs het risico op dementie kan verlagen.

Cruciaal is de stimulerende omgeving: vooral de eerste dertig levensjaren vormen een sleutelperiode waarin leren en uitdaging veel invloed hebben op de ontwikkeling van je hersenen. Daarmee leg je een cognitieve reserve aan — een mentale buffer die je veerkracht vergroot en helpt om beter met tegenslagen, stress en emoties om te gaan. Toch stopt het effect niet op je dertigste: ook daarna kun je door jezelf uit te blijven dagen blijvende winst boeken.

Praktisch advies van Scherder: houd je hersenen actief met dagelijkse inspanning — denk aan puzzels, muziek maken, een nieuwe taal leren, sociaal contact en algemene mentale en fysieke activiteiten. Vermijd het reflexmatig laten beantwoorden van vragen door technologie; zelf nadenken is beter voor je hersenen. Kleine, consistente moeite op de lange termijn werkt het beste; samen met gunstige genetica bouw je zo aan een sterker brein.

Scherder wijst erop dat er uitzonderingen zijn, maar dat een actieve leefstijl gemiddeld veel oplevert, en dat het op elk moment in je leven zinvol is om te veranderen. Voor lezersvragen verwijst hij naar de podcast Het Spreekuur.