Een ontmoeting tussen ADHD en autisme: klikt of knettert het?

In dit artikel:

Mensen met autisme en mensen met ADHD hebben verschillende voorkeuren en denkstijlen — autistische personen vragen vaak om voorspelbaarheid en duidelijke regels, terwijl mensen met ADHD juist meer neigen naar spontaniteit en afleiding — maar op sociaal vlak lopen beide groepen tegen vergelijkbare problemen aan. Psycholoog Marieke de Vries (Universiteit Utrecht) legt uit dat beiden moeite kunnen hebben met het aanvoelen van sociale situaties, intensere prikkel- en emotie-ervaringen en problemen met uitvoerende functies zoals plannen en schakelen. Autistische mensen tonen vaak sterke focus op favoriete onderwerpen; bij ADHD is die focus wisselender.

Het geschetste plaatje hoeft echter niet te betekenen dat deze groepen automatisch botsen. De Vries haalt het begrip "double empathy problem" aan: misverstanden tussen mensen ontstaan aan twee kanten, niet alleen door de ander. Omdat neurodivergente mensen herkennen hoe het is om af te wijken van het neurotypische normbeeld, ontstaan er juist vaak meer begrip en bereidheid om andersheid te accepteren. Recente studies tonen dat neurodivergente mensen vaker vriendschappen aangaan met andere neurodivergente personen; zulke relaties kenmerken zich doorgaans door empathie, heldere communicatie en minder sociale druk.

Spanningen blijven mogelijk — bijvoorbeeld wanneer iemand met ADHD op het laatste moment plannen verandert en dat stress veroorzaakt bij een autistische partner of vriend die behoefte heeft aan structuur — maar juist de verschillen kunnen elkaar aanvullen: iemand die chaotisch is kan baat hebben bij een georganiseerd persoon, en andersom kan spontaniteit flexibiliteit brengen.

Kort samengevat: een ontmoeting tussen iemand met autisme en iemand met ADHD is geen vaste botsing of gegarandeerde klik. De kans op wederzijds begrip en complementaire samenwerking is groot, mits beide partijen elkaars behoeften herkennen en met duidelijke communicatie werken.