De hoogte in: dit hebben hakken, de Himalaya en onze bloeddruk met elkaar gemeen

In dit artikel:

Sommige dingen zijn letterlijk en figuurlijk hoog: vier voorbeelden en waarom ze zo uitmunten.

Hakken — oorsprong en evolutie
Wat nu vaak wordt gezien als vrouwelijk modesignaal begon praktisch: in de tiende eeuw droegen Perzische ruiters hakken om steviger in de stijgbeugels te blijven staan. Via handelsroutes verspreidde dat schoeisel zich; in de 16e–17e eeuw fungeerden hoge hakken vooral als statussymbool voor mannen (denk aan Lodewijk XIV) omdat ze de drager groter maakten en modderig straatwerk vermeed. In de twintigste eeuw namen vrouwen het item over en met de stiletto werden hakken steeds hoger. Functioneel of niet, hoge hakken verlengen optisch de benen, accentueren vormen en sluiten daarmee aan bij heersende schoonheidsidealen.

Jongensstem — de verandering in de puberteit
Een jongensstem klinkt als kind hoog en "engelachtig" totdat de puberteit toeslaat. Testosteron stimuleert dan de groei van strottenhoofd en stembanden: langere, dikkere stembanden trillen langzamer en produceren lagere tonen, terwijl grotere longen meer volume mogelijk maken. Historisch leidde de wens naar hoge tonen tot het schrijnende gebruik van castratie in delen van Zuid-Europa; opnamen van castraten als Alessandro Moreschi (1904) getuigen van die uitzonderlijk hoge stemmen.

Himalaya en maatstaven van hoogte
De Himalaya ontstond doordat de Indische plaat miljoenen jaren geleden naar het noorden schoof en tegen de Euraziatische plaat botste; de samendrukking duwde aardkorstplooien omhoog tot toppen boven 8.500 meter boven zeeniveau. Mount Everest is de hoogste berg als je vanaf zeeniveau meet, maar vanaf het middelpunt van de aarde is de Chimborazo in Ecuador hoger vanwege de afplatting van de aarde en de ligging nabij de evenaar.

Bloeddruk — waarom steeds meer mensen "hoog" scoren
Ongeveer een kwart van de Nederlanders heeft te hoge bloeddruk (vaak aangeduid met 140/90 of hoger). Oorzaken: meer bloedvolume door zoutvasthouding, een verhoogde hartslag door inspanning, stress of cafeïne, en vernauwde of van buitenaf beklemde vaten door overgewicht en cholesterol. Moderne leefstijlfactoren — weinig bewegen, vette voeding en veel stress — dragen bij aan de prevalentie; volgens de Hartstichting is 120/80 het streefgetal.